مبانی نظری و پیشینه پژوهش مهارتهای خودآگاهی و حل مساله

2 - 2 آشنایی با مهارتهای خودآگاهی و حل مساله يافته های علمی گواه آن است كه بهداشت روانی از جمله مهمترين نيازهای انسان امروزی است كه براي تامين آن لازم است فرد دقيقاً خود را بشناسد ، بتواند ديگران را درك كرده و روابط موثری با آنها ايجاد نمايد . هيجانهای منفی و استرس های روزمره خود را شناسايی كرده و آنها را تحت كنترل در آورد ، به شيوه ای موثر مشكلات خود را حل كرده و تصميم های مناسبی را اتخاذ كند و ديگر اينكه كليشه ای فكر نكرده و اطلاعات را بدون پردازش نپذيرد . لازمه ی برآورده شدن نيازهای اساسي فوق تسلط بر مهارتهاي زندگي است . برخي از اين مهارتها عبارتند از : مهارتهای خود آگاهی ، مهارتهای ارتباطی ، مهارتهای تصميم گيری و حل مساله ، مهارت مقابله با هيجان های منفی ، مهارت مقابله با استرس ، مهارت تفكر خلاق ، مهارت تفكر نقادانه مهارت قاطعیت ، مهارت اعتماد به نفس .( ناصری ، 1387 ) فرد ماهر به كسي گفته مي شود كه توانايی انجام يك كار را به شكل درست داشته باشد . برای اينكه بتوان گفت كسی در كاری دارای مهارت است لازم است كه دو عامل زمان و خطا نيز در نظر گرفته شود . بدين ترتيب به كسي راننده ماهر گفته مي شود كه هم براي رسيدن به مقصد ، حداقل زمان را صرف كند و هم در حين رانندگی دارای كمترين خطا باشد . بديهي است براي اينكه فردی بخواهد در هر زمينه ای به مهارت دست يابد نياز دارد هم به دانش چگونگی آن عمل آگاهی داشته باشد و هم با تمرين های متوالی آن دانش را به رفتار و عمل تبديل كند . دانش انجام يك كار را می توان از طريق مختلف كسب كرد ( ناصری ، 1387 ). در زندگي ما انسانها ، واقعيت های متعددی وجود دارد كه چه بخواهيم و چه نخواهيم با آنها مواجه خواهيم شد . زندگی مملو از مشكلاتی است كه بايد حل شوند و تصميم هايی كه بايد گرفته شوند بنابراين مهم است كه ما در مواجهه با موقعيت های مساله برانگيز يا تصميم بر انگيز دارای روش و شيوه باشيم . مسايل و مشكلات و تصميم گيری از جمله مواردی هستند كه با مهمترين بخش مثلث دستگاه روانی انسان در ارتباط است : مثلث دستگاه رواني تفكر كه كاركرد مغز ماست ، موجب مي شود كه از عهده حل يك مساله برآييم ويا تصميمی اتخاذ كنيم . حال اگر روش حل مساله و يا شيوه تصميم گيری ما معيوب باشد بديهی است كه ديگر اجزای روانی ما يعنی احساسات و رفتار نيز به شكل ناكارآمد فعال خواهد شد ( ناصری ، 1387 ) . مهم نيست افراد در زندگی با مشكل ، دردسر ، گرفتاری ، انتخاب و ... روبرو نشوند ، بلكه مهم آن است كه در مواجهه با اين گونه موقعيت ها بتوانند به شيوه ای صحيح عمل كنند . بعضي افراد حتي قادر به برطرف كردن مسايل روزمره